Dünyanın En Çok Konuşulan Dilleri
Bugün dünyada aktif olarak konuşulan 6.909 dil bulunsa da bunların yalnızca yüzde altısı 1 milyondan fazla kişi tarafından konuşuluyor. Bu dillerin her birinin dünyayı farklı ve güzel bir yer haline getirdiğine şüphe yok. Küreselleşme ve uluslararası iş ilişkilerini gelişmesiyle birlikte başta İngilizce olmak üzere yabancı dil öğrenimi yaygınlaşırken yerel ama özellikle azınlık dillerin de gün geçtikçe güç kaybettiğini de görüyoruz.
Aşağıdaki ‘Anadil olarak konuşulma sayılarına göre diller listesi’, dillerin, o dili anadili olarak konuşan insan sayısına göre hazırlanmıştır.
Anadil olarak konuşulma sayılarına göre diller listesi
1. İngilizce (1.132 milyon konuşuyor)
Günümüzde küresel bir dil niteliği kazanan İngilizce de bir sömürge dili olarak yaygınlaşmıştır. İngilizlerin sömürgeciliği 15. yüzyılda başladı ve Kuzey Amerika, Hindistan ve Pakistan, Afrika ve Avustralya gibi uzak yerler de dahil olmak üzere 20. yüzyılın başlarına kadar sürmüştür. İspanya’nın sömürgeciliğinde olduğu gibi, Büyük Britanya tarafından sömürgeleştirilen ülkelerde önemli miktarda İngilizce konuşan insanlar yaşamaktadır. İkinci Dünya Savaşı‘ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri hem teknolojik hem de tıbbi yeniliklerde dünyaya öncülük ettiğinde bu alanlarda iş yapan öğrencilerin İngilizce öğrenmelerinin faydalı olacağı düşünülmüştür. Küreselleşme döneminde tüm dünyada İngilizce ortak bir ortak dil haline gelmiştir. Bu, birçok ebeveynin, çocuklarını iş dünyasına daha iyi hazırlamak umuduyla, çocuklarını ikinci dil olarak İngilizce öğrenmeye zorlamalarına neden olmuştur. İngilizce, dünyanın pek çok yerinde konuşulduğundan aynı zamanda gezginler için de faydalı bir dil olduğundan turizm sektörünün de gözdesidir. İngilizce aynı zamanda günümüzde gökyüzünün resmi dili olup, tüm pilotlar İngilizce konuşmak, kule ve diğer uçaklara kendilerini İngilizce tanıtmak zorundadır.
1.132 milyon kişinin anadili olan İngilizce, dünyanın en çok konuşulan dili olan İngilizce Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi Cermen dil grubundan olup, Almanca, Felemenkçe ve Frizce ile akrabadır. İngiliz şair, oyun yazarı ve oyuncu William Shakespeare (1564-1616) hayatı boyunca isimleri fiillere, fiilleri isimlere çevirerek, bazı kelimeleri birbirine bağlayarak, önek veya sonek ekleyerek İngilizce diline inanılmaz miktarda yaklaşık 1.700 kelime ekleyerek zenginleşmesini sağlamıştır.
İngilizce goodbye (hoşça kal) kelimesi başlangıçta God be with ye (Tanrı seninle olsun) kısaltılmış hali olup, zamanla bugünkü anlamına ulaşmıştır…
2. Mandarin Çincesi (1.117 milyon kişi konuşuyor)
Bugün Çin’de 1,3 milyardan fazla insanın yaşadığı düşünüldüğünde Çincenin dünyanın en çok konuşulan dillerinden birisi olması şaşırtıcı değil. Çin’in yüzölçümü ve nüfusu nedeniyle, ülkede birçok benzersiz ve ilginç dil varlığını sürdürebilmektedir. Dillerden bahsederken, “Çince” terimi, ülkede ve başka yerlerde konuşulan en az 15 lehçeyi kapsamakla birlikte bunların en çok konuşulanı Mandarin lehçesi olup ardından Wu (Şanghay lehçesi olarak da bilinir, 80 milyon konuşmacı), Yue (Kantonca, 73 milyon) ve Min Nan (Tayvanca, 48 milyon) gelmektedir. Mandarin Çincesi, Çin, Tayvan ve Singapur’un resmi dili ve Birleşmiş Milletler’in altı resmi dilinden birisi olup, yaklaşık 50.000 karakterlik bir dizi ile muhtemelen öğrenilmesi en karmaşık dillerden biridir. Mandarin tonlu bir dildir, yani bir kelimenin anlamı, onu telaffuz etme şeklimize göre değişmekte olup, ayrıca fiil çekimleri, zaman kipleri ve cinsiyete özgü isimler bulunmamaktadır. Çin-Tibet dil ailesine olan Mandarin, Kantonca, Tibetçe ve Birmanca ile ilişkilidir.
Çince günlük gazetelerde yayınlanan basit bir haber metnini %98 oranında okuyup, anlayabilmeniz için bilmeniz için bile yaklaşık 2.500 karaktere öğrenmeniz gerekmektedir.
3. Hintçe (615 milyon kişi konuşuyor)
Dünyanın en çok konuşulan üçüncü dili olan Hintçe Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi Hint-Aryan grubuna mensup olup, Bengali, Punjabi, Marathi, Kashmiri ve Nepali dilleriyle akrabadır. Hindistan’ın resmi dili olan Hintçe ve ayrıca Nepal, Fiji, Mauritius ve Guyana gibi ülkelerde de konuşulmaktadır. Hintçe Sanskritçe’den oldukça etkilenmiş olup, adını Farsça “indus nehrinin ülkesi” anlamına gelen hind kelimesinden almaktadır.
İngilizce konuşuyorsanız, muhtemelen birkaç kelime Hintçe biliyorsunuzdur: ‘guru’, ‘jungle’, ‘karma’, ‘yoga’, ‘bungalow’, ‘cheetah’ ve ‘avatar’ İngilizce hatta bu dil üzerinden Türkçe’ye geçen Hintçe kelimelerdir.
4. İspanyolca (534 milyon kişi konuşuyor)
İspanyolca Afrika, Asya’da ve Avrupa’da yaygın olarak duyulan bir dil olmasa da İspanya’nın 15. ve 18. yüzyıllar arasında İspanya, Güney, Orta ve Kuzey Amerika’nın büyük bir bölümünü sömürgeleştirmesi sayesinde dünyada yaygın konuşulan dillerden birisi olmuştur. Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi olan Roman dil grubundan olan İspanyolca, Fransızca, İtalyanca, Portekizce ve Rumence ile akraba olup, dört kıtada yirmi iki ülke resmi dil olarak konuşulmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’ne dahil edilmeden önce, Teksas, Kaliforniya, New Mexico ve Arizona gibi yerler, eski bir İspanyol kolonisi olan Meksika’nın bir parçasıydı. İspanyolca, ayrıca bir zamanlar İspanya’nın bir kolonisi olduğu için Filipinler’de çok yaygındır.
İlk modern roman kabul edilen ve İncil’den sonra diğer dillere en çok çevrilen ikinci kitap İspanyolca yazılmış olan Miguel de Cervantes’in Don Kişot (Don Quixote) romanıdır.
5. Fransızca (280 milyon kişi konuşuyor)
Fransa dışında Kanada’nın bazı bölgelerinden Senegal ve Madagaskar da dahil olmak üzere bazı Afrika ülkelerinde konuşulan Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Portekizce ve Rumence ile akrabadır.
Modern İngilizce kelimelerin yaklaşık yüzde 45’i Fransızca kökenlidir.
6. Arapça (274 milyon kişi konuşuyor)
Arapça, dünyada en çok konuşulan altıncı dili olup, bu listedekiler arasında sağdan sola yazılan tek dildir. Arapça, Afro-Asya’nın bir alt ailesi Sami dil grubundan olup, İbranice, Amharca ve Aramice ile akrabadır. Arapça, Ortaçağ’da İspanyolca ve Portekizce gibi Avrupa dillerini de büyük ölçüde etkilemiştir.
Arapça’da aşk için en az 11 kelime vardır ve bunların her biri aşık olma sürecinde farklı bir aşamayı ifade eder. Kahve kelimesi Arapça’dean Türkçe ve neredeyse tüm dünya dilelrine girmiştir.
7. Bengalce (265 milyon kişi konuşuyor)
Bangladeş ve Hindistan’da konuşulan Bangla veya Bengalce, Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi olan Hint-Aryan dil grubundan olup, Hindu, Punjabi, Marathi, Kashmiri ve Nepali dilleriyle akrabadır. Bengalce yazısı Batı’da nispeten bilinmese de aslında dünyada en yaygın kullanılan beşinci yazı sistemidir. Bengalce ünsüz harfler yerleşik bir sesli harfe sahip olup, farklı işaretler bir kelimenin varsayılan sesli sesini ve dolayısıyla anlamını da değiştirmektedir.
8. Rusça (258 milyon kişi konuşuyor)
İngilizce’de kabaca bir milyon kelimeyi barındırırken Rusça’da sadece yaklaşık 200.000 kelime vardır. Rusça Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi olan Doğu Slav dil grubundan olup, Ukraynaca ve Belarusça ile akrabadır.
Rusya’nın uzay teknolojisindeki varlığı nedeniyle, sanki astronot olmak zaten yeterince zor değilmiş gibi batılı astronotların belirli bir miktarda Rusça bilmesi zorunluluktur.
9. Portekizce (234 milyon kişi konuşuyor)
Anadili Portekizce olan insanların yalnızca yüzde beşi Portekiz’de yaşamaktadır. Portekizce, Orta Çağ Galiçyası bölgesinde (kısmen Portekiz’in kuzeyinde ve kısmen İspanya’nın kuzeybatısındaydı) kök salmıştır. Sömürgecilik çağı döneminde yayılan dil Brezilya’nın yanı sıra Angola, Mozambik, Gine-Bissau, Doğu Timor, Ekvator Ginesi, Makao, Cape Verde ve São Tomé ve Príncipe’de resmi dildir. Yakın zamana kadar “k”, “w” ve “y” harfleri Portekiz alfabesinin bir parçası değildi ancak 2009 yılında, farklı varyasyonlarda yazım biçimlerini standartlaştırmak için eklenmişlerdir.
10. Endonezya dili (199 milyon kişi konuşuyor)
Malezya’nın resmi dili olan bir Avustronezya dili olan Malay’ın standartlaştırılmış bir varyasyonu olan Endonezyaca, Endonezya genelinde bir dizi farklı lehçeyi kapsayan, yaygın olarak konuşulan bir dilin harika bir örneğidir. Avustronezya dil ailesinden olan Endonezyaca, Malay, Cava, Sundranese ve Madurese ile akrabadır. Basit yapısı ve kolay telaffuzuyla Endonezyaca’nın öğrenilmesi şaşırtıcı derecede kolaydır.
11. Urduca (170 milyon kişi konuşuyor)
Pakistan’ın ortak lingua franca’sı ve Hintçe’ye çok yakın olan Urdu, en çok konuşulan diller listesinde bulunmaktadır. Hint-Aryan dil grubundan olan Urduca, Hindi, Bengali, Marathi, Kashmiri ve Nepali ile akrabadır. Hintçe ve Urduca konuşanlar kolay olmasa da temel kelimeleri konuşarak anlaşabilirler.
12. Almanca (132 milyon kişi konuşuyor)
Genellikle yazar ve düşünürlerin dili olarak anılan Almanca, dünya çapında 100 milyonun biraz üzerinde kişi tarafından anadil olarak konuşulurken, 32 milyon kişi tarafından ikinci dil olarak konuşulmaktadır. Almanca, Avrupa Birliği’nde en çok konuşulan dildir. Hint-Avrupa’nın bir alt ailesi Batı Cermen dil grubundan olan Almanca, İngilizce, Frizce ve Felemenkçe ile akrabadır. Almanca, Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, İsviçre ve Lüksemburg’un resmi dilidir. Şiirsel bir dil olan Almanca, yeni ve özel kelimeler yaratma yeteneğiyle ünlüdür ki sözgelimi schadenfreude, kelimenin tam anlamıyla ‘mutluluğa zarar vermek’ anlamına gelir ve bir başkasının talihsizliğinden, yaralanmasından veya acısından kaynaklanan mutluluğu veya eğlenceyi tanımlamak için kullanılır.
13. Pencapça (90 milyon kişi konuşuyor)
Pencapça, Pakistan ve Hindistan’da konuşulan bir Hint dili. Aynı zamanda Sihlerin de dilidir. Pencap ve Arap alfabesiyle yazılır. Birleşik Krallık doğumlu DJ Panjabi MC bu dilde şarkıları söylemektedir. Biraz Urduca’ya biraz da Hintçe’ye benzemektedir.
14. Wu (90 milyon kişi konuşuyor)
Wu, başlıca olarak Şanghay Şehri, Zhejiang Eyaleti, Jiangsu Eyaleti’nin güneyi ve buraların sınırlarında konuşulan bir grup Çin dili; bu dillerin hepsi dilbilimsel açıdan birbirine benzer, tarihsel olarak da birbiriyle ilişkilidir.
15. Türkçe (80 milyon kişi konuşuyor)
Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya’da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dil. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu’yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue’a göre Türkçe, yaklaşık 83 milyon konuşuru ile dünyada en çok konuşulan 20. dildir. Türkçe, Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs’ta ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.
16. Korece (75 milyon kişi konuşuyor)
Korece, Kore yarımadasında ve komşusu Çin’e bağlı Yanbian Kore Özerk İli’nde yaygın olarak kullanılan bir Kore dili. Hem Kuzey Kore hem de Güney Kore’nin resmî dilidir. Dil, hece alfabesi olan Hangıl veya Çince karakterler olan Hanja ile yazılabilir.
Not: UNESCO 2020 verilerine göre hazırlanan liste ise yukarıdakinden farklıdır.
1. Çince
2. İngilizce
3. İspanyolca
4. Hintçe
5. Arapça
6. Rusça
7. Malayca
8. Bengalce
9. Portekizce
10. Fransızca